Iedere familie heeft zijn geschiedenis. Ik raakte het voorbije jaar enorm geïntrigeerd door de mijne. Hoe mijn eigen patronen en eigenaardigheden zijn ontstaan. Hoe mijn moeder opgroeide. Hoe haar moeder haar kinderen in de wereld bracht. Ik stond er vroeger nooit echt bij stil. Tot mijn eigen kroost dingen ging spiegelen en ik geïnteresseerd geraakte in mijn wortelingen. Van het gegeven ‘familieopstelling’ had ik tot een paar maanden terug nog nooit gehoord. Nu ben ik op een stralende najaarsdag onderweg naar zo’n ding. Ik heb drie krijgers meegevraagd om mij te vergezellen: zus, man en vriendin tekenen present. Ik ben gespannen. De mede-krijgers maken de rit wat lichter met grapjes. ‘Zeg, het is op pantoffels te doen, hè. Iedereen zijn geitenwollensokken mee?’
De herfstzon reikt binnen in de grote ruimte waar we aarzelend binnenschuifelen. Mensen die elkaar niet kennen zullen de dag doorbrengen om te worden opgesteld in elkaars familieopstelling. Ik begin er aan met lood in de schoenen. Maar de dag ontrolt zich als een indrukwekkend schouwspel waarbij niemand onbewogen blijft. De doden krijgen een plaats naast de levenden. Families worden heel even compleet, als levende sculpturen. Handen weten geen blijf. Gezichten kraken. Onderlippen trillen. Verbanden worden duidelijk. Perspectieven verschuiven. Verdriet komt bloot te liggen.
Terug naar huis rijdend, rollen de beelden bij elk van ons voorbij, terwijl de avondschemer komt aanzetten. ‘Het is alsof je een paar superstraffe films na elkaar hebt bekeken,’ zegt een medereiziger.
Twee dagen later, elf november. Een vriendinnetje van de jongste dochter komt spelen. Het is zo’n kind dat recht in je binnenkant kijkt met haar onvervaarde blik. De twee kleine dames hebben de hele tafel ingepalmd met hun gemeenschappelijke passie: tekenen. Ik ben aan het afruimen, de zussen zijn op hun kamer bezig. Komt het door de novemberdagen? Komt het - hoewel ik dat niet met hen besprak - door mijn avontuur van twee dagen eerder? In elk geval: ze zijn gezinnen aan het uittekenen. Ze tekenen ouders en kinderen. Ze schrijven er aarzelend - en soms foutgespeld - de bijhorende namen bij.
‘Hoe heet dat dode zusje van Mira ook weer?’
‘Mmmm, dat ben ik vergeten. Maar die was wel eerder geboren dan Mira hè, dus die moet daar.’
Ze zetten een kruisje op de plaats waar het zusje hoort. Ze tekenen naarstig verder. Een oceaan verschijnt met een gans rijk onder water. Octopussen. Zeemeerminnen. Een kist onder water. Dan weer een familiegeschiedenis.
‘Kijk,’ zegt onze kleine gast en ze wijst naar een prachtige boom die ze deed verschijnen met figuren eronder,’dit is mijn dode papa en dit is mijn levende papa. Dit is mijn mama. Dit is mijn oma en opa, dit is mijn bompa en bomma en ik heb ook een omi en opi. Mijn dode papa speelde gitaar. Ik heb een cassette met zijn gitaarmuziek.’ Ze tekent een rechthoek rond het kruisje dat haar dode papa voorstelt en kleurt het vlak aandachtig in.
‘Mijn papa speelt ook gitaar,’ zegt mijn dochter terwijl ze de haren van de zeemeermin vormgeeft. Er wordt verder gewerkt, geknipt, geplakt. Dan zegt mijn dochter:
‘Da’s wel leuk hè, dat jij meer opa’s en oma’s hebt.’
Het meisje knikt en kijkt op. Ze fronst haar mond naar een kant. Dan trekt ze haar schouders op. Dan tekent ze verder.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten